Geçtiğimiz yıl Napoli'nin dışındaki Giugliano'da bulunan canlı fresklerle süslü oda mezar Cerberus'un Mezarı'nın içindeki mühürlü lahdin içindekiler 2 bin yıl sonra ilk kez insan gözüyle görüldü. Arkeologlar, lahdin içini görüntülemek ve fotoğraflamak için lahitteki bir boşluğa bir mikro kamera yerleştirdi.

Üst Paleolitik göçer avcı-toplayıcılardan çoban kandaşlara kadar uzanan çeşitli toplumların ana kurumu olan şaman(izm), bilinmezliklerle dolu doğa içindeki yaşamın belirli bir düzen içinde sürdürülmesi açısından merkezi bir öneme sahipti. Günümüzdeki anlamıyla “iktidar”ın maddi koşullarının olmadığı zaman-mekânlarda elde edilen bu “kamusal” rol ve işlevin kim(ler) tarafından inşa ve temsil edildiği epey tartışmalı bir konudur.  Bu kısa yazıda, ilksel şamanın büyük olasılıkla yaşlı kadınolması gerektiği ve bunun da göçer avcı-toplayıcı yaşam, üretim ve örgütlenme biçiminden kaynaklanan nedenleri olduğu iddia edilecektir.